Instagram’ın karanlık yüzü!

Sosyal medya platformu Instagram, 2010 yılında Kevin Systrom ve Mike Krieger tarafından sadece fotoğraf paylaşımı için geliştirildi. İlk günde 25 bin indirme sayısına ulaştı, üç ay içinde 1 milyon kullanıcıya erişti. 2012’de Meta (o zamanki adıyla Facebook) tarafından yaklaşık 1 milyar dolara satın alındı.

Uygulama zamanla yalnızca fotoğraf değil; video, mesajlaşma, hikâye ve canlı yayın gibi özelliklerle genişledi. Kullanıcılar günlük hayatlarını anlık olarak paylaşabilir hâle geldi.

YENİ DÖNEMDE ÜÇ ETKİ

Snapchat ve TikTok’un hızlı yükselişi üzerine Instagram, “Hikâyeler” ve “Reels” gibi benzer araçlarla rekabete girdi. Bu dönem, “influencer”ların da önünü açtı. Geniş kitlelere ulaşan bireyler, ürün ve hizmet tanıtımlarıyla sosyal medyada yeni bir reklam alanı yarattı.

Instagram 2015 sonrası gelişmiş reklam araçları, 2020’den itibaren de uygulama içi alışveriş özellikleri sundu. Küçük işletmeler için düşük maliyetli vitrin hâline gelirken, içerik üreticilerine de sponsorlu işbirlikleri ve abonelik sistemleriyle gelir kapısı oldu.

Business of Apps’e göre 2023’te Instagram, yaklaşık 66,9 milyar dolar gelir elde etti. Bu da Meta’nın toplam gelirinin yüzde 40’ına denk geliyor.

Instagram, yıllar içinde birçok eleştiriyle karşılaştı. Gençlerin ruh sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri, veri gizliliği ihlalleri ve içerik sansürü bu eleştirilerin başında geliyor.

Avrupa Birliği, 2022’de çocukların kişisel verilerini korumadığı gerekçesiyle platforma 405 milyon avro ceza verdi. ABD’de 2023’te 41 eyalet, Instagram ve Facebook’a karşı çocuklara zarar verdikleri gerekçesiyle dava açtı. Aynı yıl, 13 yaşındaki bir kullanıcı adına Meta’ya 5 milyar dolarlık tazminat davası da açıldı.

2024’te Instagram, kullanıcılara haber vermeden “siyasi içerikleri kısıtla” özelliğini devreye aldı. Ayarın varsayılan olarak açık gelmesi, ABD seçimleri ve Filistin’e destek paylaşımlarının görünürlüğünün düşürüldüğü iddialarına yol açtı.

Platform, dünya genelinde hâlâ en etkili sosyal ağlardan biri olmayı sürdürse de gizlilik, denetim ve şeffaflık konularındaki tartışmalar da büyüyor.